Odpady
Odpady

wróć

Odpady

Wystawa "ODPADY" to innowacyjna współpraca między Wydziałem Chemii Uniwersytetu Gdańskiego a Wydziałem Wzornictwa Akademii Sztuk Pięknych. Celem projektu jest stworzenie prototypów  produktów z odpadów bio oraz próba identyfikacji ich pozycji w gospodarce o obiegu zamkniętym.

W ramach wystawy studenci UG i ASP eksplorują strategie projektowe związane z wdrażaniem nowych zrównoważonych materiałów – ich trwałością, biodegradowalnością, recyklingiem. 

 

Gospodarka o obiegu zamkniętym to system, w którym materiały i produkty są stale ponownie wykorzystywane, zmniejszając ilość odpadów i chroniąc ograniczone zasoby naszej planety. Strategie projektowe obejmują m.in. recykling materiałów i produktów jako systemową usługę, przedłużenie cyklu życia produktu poprzez naprawę lub modernizację.

 

W kontekście projektu ODPADY to współpraca jest kluczowa. Projektanci i naukowcy każdej dziedziny mają unikalne kompetencje i wiedzę, które są niezbędne do stworzenia innowacyjnych i zrównoważonych rozwiązań. Dzięki tej współpracy, studenci wzornictwa mogą eksperymentować z nowymi materiałami, takimi jak bioplastik, a naukowcy mogą przeprowadzać badania i dostarczać informacje na temat ich właściwości i zastosowań. Ostatecznie, to połączenie wiedzy i umiejętności pozwala na stworzenie kompleksowych projektów z zakresu cyrkularnej gospodarki. Będzie to ważny krok w kierunku zmniejszenia ilości odpadów i ochrony naszej planety przed dalszą degradacją środowiska.

 

Według szacunków badaczy jeśli będziemy konsumować dalej tak jak w dzisiejszych czasach globalne zużycie materiałów podwoi się do 2050 roku*, a produkcja odpadów wzrośnie o 70%.* Dlatego też, aby zapobiec dalszej degradacji środowiska, powstało porozumienie – Europejski Zielony Ład, w którego skład wchodzi strategia rozwoju gospodarki o obiegu zamkniętym – „New Circular Economy Action Plan”.

 

Wystawa powstała dzięki ogromnemu zaangażowaniu i otwartości Uniwersytetu Gdańskiego i Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, w szczególności Anny Gołąbiewskiej (UG), Jacka Rynia (ASP), Jarosława Szymańskiego (ASP), Macieja Dojlitki (ASP) i Jacka Milera (ASP).

 

*OECD (2018), Global Material Resources Outlook to 2060

* World Bank (2018), What a Waste 2.0: A Global Snapshot of Solid Waste Management to 2050

Akcesoria plażowe przyjazne morzu

Trzy foremki na babki z piasku, łopatka

Maja Góralczyk (ASP Gdańsk), Natalia Szela (UG), Katarzyna Łakocka (UG)

2023

Akcesoria plażowe nieszkodliwe dla środowiska. Składają się z muszli muli, ostryg, żelatyny oraz chitosanu pozyskanego z pancerzy kraba. Projekt ma na celu zwrócenie uwagi na lokalny problem zanieczyszczania plaż w szerszym kontekście konsekwencji niekontrolowanej turystyki.

Według badania “Human impacts and their interactions in the Baltic Sea region” wpływ turystyki wypoczynkowej ma negatywny wpływ na strefy przybrzeżne i obszar morski. Jako miejscowości nadmorskiej, problem ten dotyka również Trójmiasta.

Celem projektu było działanie w małej skali wobec lokalnego problemu, zachęcając do zapoznania się z wpływem turystyki na środowisko. Problemem, na który zwróciłyśmy uwagę jest pozostawianie plastikowych akcesoriów plażowych w trakcie wypoczynku.

Na projekt składają się trzy foremki do piasku oraz łopatka. W ich skład wchodzą muszle małż, żelatyna oraz chitosan pozyskany ze skorup kraba. Muszle ostryg i muli pozwalają osiągać wiele wariantów kolorystycznych. Foremki i łopatka za pomocą zabawy, mają zachęcać do poszerzania wiedzy na temat ekologii morskiej, nawet najmłodszych użytkowników. Chciałyśmy wykorzystać odpady związane z turystyką i morzem, dlatego szukałyśmy wśród restauracji nadmorskich – powiązanych z turystyką.

Akcesoria plażowe z biomateriału nie zanieczyszczają plaż. Porzucone, rozłożą się bez negatywnych skutków dla morskiego ekosystemu.

 

Eksperymentując z historycznymi przepisami i proporcjami stworzyłyśmy organiczne materiały elewacyjne. Tynki i farby są bezpieczne dla środowiska i ludzi, przeznaczone do użytku zewnętrznego i wewnętrznego.

Przemysł budowlany jest odpowiedzialny za jedną trzecią odpadów na świecie i aż 40% emisji CO2. Farby i tynki przemysłowe są drugim największym czynnikiem zanieczyszczającym oceany bioplastikiem. Takie statystyki są niepokojące, ale jednocześnie mogą motywować do działania. Nasz zespół stworzył organiczne farby i tynki z odpadów.

Pracę nad projektem rozpoczęłyśmy od badania archiwalnych receptur na elewacje budynków. Dostosowałyśmy je do współczesnych potrzeb, inspirując się historią. Pozyskanie lokalnych surowców umożliwiło stworzenie materiałów o różnorodnych barwach, które harmonizują z otoczeniem.

Do produkcji tynków i farb wykorzystane zostały odpady, głównie kawałki cegieł i muszle z restauracji "Gambas", skorupki jaj oraz łodygi z fabryki "Bromex". Inne składniki to kazeina, piach, gliceryna, glina i popiół.

Projekt łączy przeszłość z teraźniejszością i reaguje na zmiany środowiskowe. Tworzenie naturalnych materiałów wykończeniowych to eksperyment i poszukiwanie prostych rozwiązań dla skomplikowanego problemu.

Organiczne materiały wykończeniowe

Natasza Rzeszotek (ASP), Oliwia Mańska (chemia), Esenya Shereshyk (chemia), Agata Szabowska (ochrona środowiska)

2023

Eksperymentując z historycznymi przepisami i proporcjami stworzyłyśmy organiczne materiały elewacyjne. Tynki i farby są bezpieczne dla środowiska i ludzi, przeznaczone do użytku zewnętrznego i wewnętrznego.

Przemysł budowlany jest odpowiedzialny za jedną trzecią odpadów na świecie i aż 40% emisji CO2. Farby i tynki przemysłowe są drugim największym czynnikiem zanieczyszczającym oceany bioplastikiem. Takie statystyki są niepokojące, ale jednocześnie mogą motywować do działania. Nasz zespół stworzył organiczne farby i tynki z odpadów.

Pracę nad projektem rozpoczęłyśmy od badania archiwalnych receptur na elewacje budynków. Dostosowałyśmy je do współczesnych potrzeb, inspirując się historią. Pozyskanie lokalnych surowców umożliwiło stworzenie materiałów o różnorodnych barwach, które harmonizują z otoczeniem.

Do produkcji tynków i farb wykorzystane zostały odpady, głównie kawałki cegieł i muszle z restauracji "Gambas", skorupki jaj oraz łodygi z fabryki "Bromex". Inne składniki to kazeina, piach, gliceryna, glina i popiół.

Projekt łączy przeszłość z teraźniejszością i reaguje na zmiany środowiskowe. Tworzenie naturalnych materiałów wykończeniowych to eksperyment i poszukiwanie prostych rozwiązań dla skomplikowanego problemu.

Talerze z odpadów piekarniczych

Jednorazowe talerze

2023

Projekt jednorazowego talerza jest próbą innego wykorzystania odpadu piekarniczego i wytworzenia jednorazowego naczynia w prosty sposób. Plastikowe talerze są używane krótko i wyrzucane. Resztki chleba mogą być cennym surowcem do produkcji ekologicznych naczyń, zamiast trafiać na składowiska.

Chleb jest jednym z najczęściej marnowanych produktów spożywczych w polskich domach. W przypadku pieczywa pochodzącego z piekarni lub sklepów, które nie nadaje się do sprzedaży, najczęstszym sposobem jego zagospodarowania jest produkcja paszy dla zwierząt. Odpad piekarniczy może jednak zostać przetworzony i wykorzystany ponownie. Projekt jednorazowego talerza stanowi przykład praktycznego wykorzystania resztek pieczywa, wydłużając jego datę przydatności do użytku.

Bioplastik pomaga rozwiązać problem zanieczyszczania środowiska przez tradycyjne tworzywa sztuczne, które nie ulegają biodegradacji i pozostają w środowisku przez wiele lat. Naczynie wykonane z tego materiału może stanowić inspirację dla producentów różnego rodzaju naczyń i akcesoriów kuchennych, aby zaczęli szukać alternatywnych rozwiązań, które nie będą szkodzić środowisku. Surowiec został pozyskany z lokalnej trójmiejskiej piekarni. Połączenie odpadu z klejem kazeinowym wytworzonym z mleka utworzyło plastyczną masę, która po wyschnięciu staje się trwałym bioplastikiem. W trakcie procesu produkcji, bioplastik zostaje podgrzany, a następnie wyciskany do formy odlewniczej. Talerz wykonany z bioplastiku może stanowić alternatywę dla plastikowych talerzy wykorzystywanych w gastronomii czy podczas spożywaniu posiłku w otoczeniu natury.

Biodegradowalne doniczki z popiołu

Joanna Walecka (wzornictwo, ASP) Aleksandra Prabucka (biznes i technologia ekologiczna, UG) Zuzanna Mazur (biznes i technologia ekologiczna, UG)

2023

Projekt doniczek biodegradowalnch z popiołu jest propozycją bardziej ekologicznej alternatywy dla plastikowych doniczek. Materiał jest stworzony z myślą o roślinach, które posadzone w doniczce z popiołu, podczas jej rozkładu zyskują cenny nawóz. Projekt jest również próbą odpowiedzi na problem zalegającego popiołu drzewnego przy gospodarstwach domowych.

Popiół drzewny jest wykorzystywany w ogrodnictwie ze względu na jego właściwości odżywcze. Potas, fosfor oraz wapń są stałymi składnikami występującymi w popiele w różnych proporcjach, w zależności od rodzaju spalanego drewna. Biorąc pod uwagę jego właściwości powstał projekt doniczek biodegradowalnych.

 

W Polsce szacuje się, że wartość popiołu wytwarzanego z palenisk domowych wynosi 2 mln ton rocznie*, czyli około 140 basenów olimpijskich wypełnionych popiołem w ciągu roku.

 

Projekt doniczek ma celu nie tylko wykorzystać niechciany popiół ale również pokazać przyjazną dla środowiska alternatywę dla plastikowych doniczek. Dodatkowo każda roślina posadzona w takiej doniczce otrzymuje cenny nawóz.

 

*wypowiedź przewodniczącego Rady Regionalnej Instalacji Przetwarzania Odpadów Komunalnych, Piotra Szewczyka (2019)

Gąbki ze skórek pomarańczy

gąbka

Julia Kostieriewa (ASP), Klaudia Dettlaff (UG), Marta Jędrzejewska (UG), Emilia Szabuniewicz (UG)

2023

Do wykonania pojedynczej gąbki wykorzystana została skórka z jednej, całej pomarańczy oraz inne, powszechnie dostępne składniki jak skrobia, żelatyna, czy gliceryna. Za właściwości czyszczące materiału odpowiadają składniki aktywne, naturalnie zawarte w skórkach pomarańczy.

W 2021 roku były trzecim najczęściej spożywanym owocem przez Polaków, zaraz po jabłkach i bananach. Pomarańcze są coraz popularniejsze, chociaż nie są tradycyjnym składnikiem kuchni polskiej. Ze względu na zawartość kwasów organicznych, olejów eterycznych i konserwantów, ich skórki nie powinny trafiać do lokalnego kompostowania. Projekt wykorzystuje odpady z restauracji do produkcji ekologicznych gąbek do zastosowania w gospodarstwach domowych.

Powszechnie dostępne zmywaki i gąbki do naczyń często zawierają sztuczne włókna, które uwalniają mikroplastik podczas użytkowania. Po zużyciu nie nadają się do recyklingu ani kompostowania i trafiają na wysypisko lub do spalarni.

 Projekt opiera się na tradycyjnych metodach czyszczenia naczyń, takich jak mycie piaskiem, popiołem, odwarem ziemniaczanym z ziołami, które były stosowane w Polsce nawet do lat 50. XX wieku. Opracowany materiał zawiera skórki pomarańczy, a także naturalne składniki, takie jak skrobia, żelatyna i gliceryna. Działanie czyszczące materiału zapewniają d-limonen i kwas cytrynowy – naturalne składniki obecne w skórkach. Nasz produkt stanowi ekologiczną alternatywę dla syntetycznych odpowiedników, jednocześnie uczestnicząc wtórnie w obiegu odpadów.

Łupiny z orzechów – opakowanie

pojemnik z łupin orzechów

Jakub Czarnota (ASP), Konstanty Suworow (UG), Wiktoria Magnuszewska (UG), Zuzanna Folga (UG)

2023

Każdy z nas kupuje żywność w jednorazowych pudełkach plastikowych praktycznie każdego dnia. Ideą projektu jest wykorzystanie łupin orzechów i wykonanie z nich materiału nadającego się do produkcji opakowań jednorazowych.

Każdego dnia kupujemy żywność w plastikowych opakowaniach jednorazowych. Po konsumpcji, te opakowania trafiają do śmietnika lub na ulicę. Czy można więc zastąpić konwencjonalne opakowania jednorazowe materiałem pozyskiwanym z bioodpadów?

Drewno i łupiny orzechów mają bardzo zbliżony skład chemiczny oraz praktycznie tyle samo celulozy. Idea polega na wykorzystaniu łupin jako materiału do produkcji biodegradowalnych opakowań jednorazowych. Obecnie łupiny często są wykorzystywane jako paliwo do ogrzewania hal produkcyjnych w biogazowniach. Nasz pomysł pozwala nadać łupinom drugie życie, zanim trafią na spalarnię.

Materiał jest wykonany z łupin orzechów włoskich i laskowych oraz naturalnego kleju na bazie białka sojowego. To jednak nie koniec. Musimy nadal przeanalizować i zbadać wiele rzeczy, takich jak wpływ samego materiału na orzechy wewnątrz opakowania lub dokładne obliczenie opłacalności produkcji takich opakowań na skalę przemysłową.

Brykiet do grilla

Eylül Talya Yücel (ASP), Paulina Spryngacz (UG), Natalia Tomaszkiewicz (UG)

2023

W czasach kryzysu energetycznego i klimatycznego dostępność węgla staje się coraz mniej oczywista. Poszukując alternatyw zaprojektowałyśmy domową prasę do brykietu oraz mieszankę do grilla na bazie pestek awokado.

Grillowanie jest narodowym sportem Polaków. Gdy tylko dzień staje się dłuższy, a Słońce zaczyna świecić, możemy zauważyć grillujące grupy ludzi na każdym rogu – na działkach, w parkach, na plażach czy nad jeziorami. Przy obecnej w Polsce dużej eksploatacji węgla kamiennego, którego wydobycie i eksploatacja negatywnie wpływa na środowisko naturalne, zależy nam, aby choć w małym procencie odwrócić tę sytuację i pokazać, że możliwe jest grilowanie bez węgla i toksycznych podpałek.

Zauważyłyśmy, że odpadem, którego się nie przetwarza, są pestki z awokado. Mają one duży potencjał energetyczny, ze względu na zawarte w nich tłuszcze. Pozyskałyśmy je z lokalnej restauracji, jako wypełnienie użyłyśmy innych odpadów organicznych, eksperymentując m.in. z liśćmi. Te odpady w połączeniu z substancją adhezyjną – skrobią zawartą w obierkach po ziemniakach tworzy brykiet.

Stworzenie brykietu z tych składników pozwoli na ograniczenie zużycia węgla podczas grillowania, a także sprawienie, że sam proces spalania emitowałby mniej szkodliwych substancji, które osiadają na pieczonym jedzeniu. Byłby to zarazem produkt ekologiczny, który powstał z lokalnych odpadów, jak i prozdrowotny ze względu na niższe emisje szkodliwych substancji, brak potrzeby używania toksycznych rozpałek.